[update] Waar is een milieuzone en mag ik de stad niet in met een bedrijfswagen, dieselauto, brommer of vrachtwagen? Die vraag verschilt per gemeente, en de uitkomst wisselt ook nog voortdurend. Dit overzicht van milieuzones en zero-emissiezones geeft een beeld van de situatie per eind 2024.
Amsterdam was ooit de eerste gemeente die in delen van de stad geen vervuilende 2-takt brommers meer toeliet. Dat was in 2018. Sindsdien zijn er meer gemeentes die een milieuzone instellen voor vervuilende 2-takt en 4-takt brommers en scooters, en voor auto’s op diesel. En sinds kort gaan ook ze ook voor deelscooters dicht.
De Tweede Kamer heeft gepleit voor uitstel van de invoering van uitstootvrije zones, maar veertien gemeenten hebben besloten om deze zones vanaf de jaarwisseling alsnog te implementeren. Dit betekent dat de meest vervuilende bedrijfswagens binnenkort in deze gebieden niet meer welkom zijn.
In Nederland worden milieuzones en uitstootvrije zones ingezet als onderdeel van bredere strategieën om de luchtkwaliteit te verbeteren, de CO2-uitstoot te verminderen, geluidsoverlast te beperken en steden leefbaarder te maken. Milieuzones zijn afgebakende gebieden waar vervuilende voertuigen beperkt of verboden worden, met als doel schonere lucht, minder geluidshinder en betere leefomstandigheden. De handhaving gebeurt doorgaans via camera’s die kentekens herkennen. Bestuurders die de regels overtreden, riskeren een boete.
Vind jij goede en onafhankelijke informatie over een duurzame en klimaatveilige toekomst belangrijk? En helpt Duurzaamnieuws.nl je daarmee? Help ons dan met een donatie. Dank je wel.
Liever eerst een tijdje volgen? Meld je dan aan voor de gratis nieuwsbrief.
Milieuzones in de grote steden
Momenteel hebben meerdere steden in Nederland milieuzones ingesteld. Amsterdam richt zich bijvoorbeeld op dieselvoertuigen en oudere brom- en snorfietsen en zal vanaf 2025 uitstootvrije zones invoeren. Den Haag heeft zones voor oude brom- en snorfietsen, dieselauto’s, vrachtverkeer en bussen. De stad heeft als doel om in 2030 te voldoen aan de advieswaarden van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) voor luchtkwaliteit. Utrecht beschikt over een milieuzone en werkt er naartoe om deze tegen 2030 emissievrij te maken. Arnhem heeft een milieuzone voor dieselvoertuigen.
Rotterdam had milieuzones voor personen- en bestelauto’s, maar deze zijn inmiddels opgeheven. Wel geldt er nog een milieuzone voor vrachtwagens. Nieuwe plannen worden ook overwogen in andere steden. Zo onderzoekt Nijmegen of een milieuzone voor de gehele gemeente mogelijk is.
De regels verschillen per stad. In Amsterdam gelden bijvoorbeeld regels voor dieselvoertuigen vanaf Euro 4 en benzine/LPG vanaf Euro 1, met invoering van milieuzones sinds 2008 die later zijn uitgebreid. Den Haag staat dieselvoertuigen toe vanaf Euro 4 en heeft milieuzones sinds 2010. In Rotterdam mogen vrachtwagens alleen de stad in als ze voldoen aan minimaal Euro VI, een regel die sinds 2007 geldt en later is aangepast. In Utrecht gelden dieselregels vanaf Euro 4 en benzine/LPG vanaf Euro 3, met milieuzones sinds 2007 die daarna zijn uitgebreid.
Naast de bovengenoemde steden hebben ook Breda, Delft, Eindhoven, Haarlem, Leiden, ‘s-Hertogenbosch en Tilburg milieuzones voor dieselvrachtwagens. Deze zones hebben een positieve impact. Ze verbeteren de luchtkwaliteit, wat gezondheidsrisico’s verlaagt. Luchtvervuiling verkort bijvoorbeeld de gemiddelde levensduur van Nederlanders met ongeveer 13 maanden. Daarnaast dragen deze zones bij aan een duurzamere leefomgeving en stimuleren ze schoner vervoer, zoals fietsen, wandelen en uitstootvrij openbaar vervoer. Veel steden, waaronder Amsterdam, hebben als ambitie om tegen 2030 al het verkeer uitstootvrij te maken, wat een belangrijke stap is naar een gezondere toekomst voor alle inwoners.
Huidige en toekomstige milieuzones op een rij:
Steden met milieuzones
- Amsterdam: Milieuzones voor dieselvoertuigen en oudere brom- en snorfietsen. Dieselvoertuigen vanaf Euro 4 en benzine/LPG vanaf Euro 1 (bouwjaar vanaf 1992). Bromfietsen vanaf 2010. Vanaf 2025 worden uitstootvrije zones ingevoerd.
- Den Haag: Bevat zones voor oude brom- en snorfietsen, dieselauto’s, vrachtverkeer en bussen. Dieselvoertuigen vanaf Euro 4. Bromfietsen vanaf 2010. De stad streeft naar WHO-advieswaarden voor luchtkwaliteit tegen 2030.
- Utrecht: Heeft een milieuzone en werkt toe naar een emissievrije zone tegen 2030. Dieselvoertuigen vanaf Euro 4, benzine/LPG vanaf Euro 3.
- Arnhem: Milieuzone voor dieselvoertuigen.
- Rotterdam: Meeste milieuzones opgeheven, alleen vrachtwagens met minimaal Euro 6 toegelaten.
Nieuwe Plannen
- Nijmegen: Onderzoekt een milieuzone voor de gehele gemeente.
Daarnaast hebben steden zoals Breda, Delft, Eindhoven, Haarlem, Leiden, ‘s-Hertogenbosch en Tilburg ook milieuzones voor dieselvrachtwagens.
Deze gemeentes zetten door per 1 januari 2025
De volgende 14 gemeenten in Nederland willen toch een milieuzone (ook wel ‘zero-emissiezone’ genoemd) invoeren per 1 januari 2025, ondanks het voorstel van de VVD en de steun van een Kamermeerderheid om dit uit te stellen tot 2029:
1. Amsterdam
2. Rotterdam
3. Den Haag
4. Amersfoort
5. Zwolle
6. Delft
7. Utrecht
8. Tilburg
9. Leiden
10. Assen
11. Eindhoven
12. Gouda
13. Nijmegen
Deze gemeenten hebben in een gezamenlijke verklaring aangegeven dat ze doorgaan met de voorbereidingen om de meest vervuilende bedrijfsauto’s uit hun binnensteden te weren. Ze benadrukken dat de bevoegdheid voor het invoeren van deze zones lokaal ligt en dat de besluiten al in overleg met het Rijk en ondernemersverenigingen zijn genomen.
Brommers en Scooters
Sinds januari 2018 een definitief verbod op de verkoop van scooters van de milieuklasse euro-2 en euro-3. Eigenaren van historische brommers kunnen via de RDW een toelating aanvragen.
Daarmee staat de deur open voor snel stijgende verkoop van elektrische brommers en elektrische scooters die de lucht in de binnensteden snel schoner laat worden.
Sinds 1 januari 2018 mogen er alleen nog scooters (bromfietsen en snorfietsen) van de schonere milieuklasse euro-4 worden verkocht. Wanneer in 2020 de nieuwe euro-5 norm van kracht wordt zal ook de verkoop van de euro-4 modellen snel worden gestopt.
Wel of toch geen verkoopverbod voor snorfietsen op benzine vanaf 2025?
Vanaf 1 januari 2025 zou het verboden worden om een nieuwe snorfiets op benzine te verkopen. Dat verbod is nu door EU wetgeving onderuit gehaald. De EU is nog (lang) niet zover en lidstaten moeten netjes in de pas blijven lopen, is de boodschap. Ondertussen worden er wel steeds meer elektrische snorfietesen en scooters verkocht. Naar verwachting heeft het uitstel van het verbod daarom niet zoveel effect. Toch kijkt de staatsecretaris opnieuw naar mogelijkheden om de verkoop van nieuwe brom en snorfietsen op benzine te verbieden. Daarover ligt er een kamerbrief die wacht op behandeling.
Overzicht milieuzones voor 2-takt en 4-takt brommers en scooters
In Amsterdam geldt een milieuzone voor 2-takt en 4-takt brom- en snorfietsen. Hebt u een brommer, scooter of snorfiets met een Datum Eerste Toelating (DET) van 2010 of ouder, dan mag u niet meer in de bebouwde kom rijden. In sommige gevallen kunt u een ontheffing krijgen.
Er liggen ook voorstellen om te vervuilende brommers niet meer op het fietspad toe te laten.
In Den Haag geldt sinds 1 december 2020 een volledige milieuzone in Den Haag voor oudere brommers en snorfietsen. U mag met een brom- of snorfiets uit 2010 en daarvoor nergens meer in Den Haag rijden. Oude elektrische brom- en snorfietsen zijn wel toegestaan.
Nijmegen geeft 400 euro sloopvergoeding voor elke brom- of snorfiets met benzinemotor van voor 2011 die in Nijmegen rondrijdt. En maximaal 400 euro extra voor wie meteen een nieuw elektrisch exemplaar aanschaft. De gemeente Nijmegen maakt met deze subsidies serieus werk van het zorgen voor schonere lucht in de stad. Vanaf 2025 is het verboden om met benzine slurpende tweewielers van voor 2011 in het centrum van Nijmegen te rijden.
De gemeente Enschede wil de binnenstad een aantrekkelijke en leefbare plek laten zijn voor iedereen die er loopt en rustig fietst. Brom- en snorfietsen geven overlast in de binnenstad van Enschede. Daarom heeft de gemeente besloten per 1 september 2020 een algeheel inrijverbod en parkeerverbod voor brom- en snorfietsen voor de gehele binnenstad in te voeren. Hieronder vallen opvallend genoeg ook elektrische speedpedelecs.
Snor- en bromfietsers worden naar verwachting vanaf oktober 2022 geweerd uit de binnenstad van Groningen. Zie voor alle wijzigingen dit kaartje van de gemeente.
Rotterdam heeft een sloopregeling voor vervuilende brommers en scooters. Eigenaren van een brom- of snorfiets van voor 2010 komen in aanmerking voor een premie van 300 euro als zij hun vervoermiddel ter vernietiging aanmelden. Er is (nog) geen milieuzone voor brommers.
In Arnhem en Utrecht geldt de milieuzone alleen voor dieselauto’s klasse 3 en ouder.
Nieuwe discussie: elektrische deelscooters zijn ook vervuilend
Volgens het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM) zijn er diverse vervuilende aspecten aan deelscooters waardoor deelscooters juist erg vervuilend blijken te zijn. Het KiM berekende dat elektrische deelscooters twee-en-een-half keer zo vervuilend zijn als een elektrische scooter in privébezit, en vervuilender dan een scooter met verbrandingsmotor. Deze grote milieu-impact maakt het ongeoorloofd om te spreken over ‘duurzaam’, ‘milieuvriendelijk’, of een ‘groene planeet’, concludeerde de Reclame Codecommissie al eerder.
Utrecht is nu de eerste gemeente die stopt met het aanbieden van deelscooters. Die vervangen vooral lopen en fietsen op korte afstanden. Utrecht gaat nu meer elektrische fietsen aanbieden.
De ANWB heeft een overzicht van alle milieuzones.
Meer info over recent TNO onderzoek over de vervuiling van brommers
