Groene stroom is onmisbaar voor een klimaatvriendelijke toekomst. Zonnepanelen en windmolens zorgen voor duurzame elektriciteit zonder CO₂-uitstoot. Maar er zit een uitdaging aan: zon en wind leveren niet altijd stroom op het moment dat we die nodig hebben. Wat doe je dan op een windstille, bewolkte dag? Of juist op een zonnige middag met stroomoverschot? Energieopslag is de sleutel – en daarin speelt een oude technologie een nieuwe hoofdrol: pompopslag.
In Forbach, in het Zwarte Woud in Duitsland, wordt hard gewerkt aan zo’n moderne vorm van een pompopslagcentrale. Het idee is simpel maar slim: als er veel zonne- of windenergie beschikbaar is, wordt water omhoog gepompt naar een hoog gelegen bekken. Op momenten dat er weinig stroom is – bijvoorbeeld ’s nachts of tijdens windstilte – stroomt het water weer naar beneden en drijft het turbines aan die elektriciteit opwekken. Zo kun je energie opslaan en later gebruiken.
Dit systeem is niet nieuw, maar wordt nu belangrijker dan ooit. We kunnen de energietransitie alleen laten slagen als we ook zorgen voor voldoende opslag. Want het elektriciteitsnet moet altijd in balans blijven: wat we verbruiken moet gelijk zijn aan wat we opwekken. Lukt dat niet, dan lopen we het risico op stroomuitval.
Pompopslag is een technische uitdaging
Het project in Forbach is technisch uitdagend: de opslag gebeurt grotendeels ondergronds in de bergen. Dat maakt de bouw complex, maar biedt ook voordelen. Er is boven de grond geen ruimte voor een groot waterbekken, dus wordt het ondergronds opgelost. En dat is ook beter voor de natuur. Want grootschalige ingrepen in berggebieden kunnen kwetsbare ecosystemen verstoren. Door het water ín de berg op te slaan, blijft het landschap grotendeels intact.
Pompopslagsystemen hebben bovendien het voordeel dat ze betrouwbaar, robuust en relatief onderhoudsarm zijn. Financieel worden ze ook aantrekkelijker. Doordat er overdag soms te veel duurzame stroom is, dalen de prijzen – en soms worden ze zelfs negatief. Dat betekent dat bedrijven geld krijgen om stroom af te nemen. Die stroom kunnen ze dan opslaan en verkopen als de prijs weer stijgt, bijvoorbeeld ’s avonds of ’s nachts.
Ook beperkingen
Toch kent de technologie ook beperkingen. Er zijn maar weinig plekken waar je zo’n systeem kunt bouwen: je hebt hoogteverschil nodig en veel ruimte. En de opslag is kortdurend – meestal maar enkele uren. Voor langere perioden, zoals van zomer naar winter, zijn andere technieken nodig.
Daar komt waterstof in beeld. Waterstof is momenteel volgens experts de beste kans voor langdurige energieopslag. Door met overtollige groene stroom waterstof te maken (via het power-to-gas-proces) en die op te slaan in gasreservoirs, kunnen we ook weken zonder zon of wind overbruggen.
De conclusie is duidelijk: de energietransitie vraagt om een slimme mix van opslagoplossingen – van pompopslag tot batterijen en waterstof. Alleen zo kunnen we echt vertrouwen op duurzame energie, op elk moment van de dag – en van het jaar.
Blijf op de hoogte met de nieuwsbrief. Meld je hier aan.
( Je kunt ons ook steunen door lid te worden of te doneren )
