Nieuwe kerncentrales tien keer duurder dan zon, en veel te laat

De regeringscoalitie wil nieuwe kerncentrales. Maar de kosten van nieuwe kerncentrales worden systematisch onderschat. Om welke bedragen gaat het dan? En met welke bouwtijden moeten we rekening houden als Nederland nieuwe kerncentrales gaat bouwen?

In een nieuw rapport zette onderzoeksbureau Profundo in opdracht van WISE de cijfers van 6 grote, recente nieuwbouwprojecten op een rij. De belangrijkste conclusies daaruit zijn:

• Kerncentrales kosten gemiddeld meer dan 3 maal zoveel dan oorspronkelijk was begroot
• Gemiddeld duurt de bouw 2,6 x langer dan gepland
• Een grotere overheidsdeelname zorgt niet voor lagere kosten, zoals vaak wordt gedacht
• Bij de nieuwe kerncentrales in Nederland moet rekening worden gehouden met kosten van bijna €10.000,- per KWe. Dat komt omgerekend neer op circa €26 miljard  voor de nieuwbouw van twee kerncentrales. In een eerder rapport dat in opdracht van de regering werd opgesteld, hield men nog rekening met maximaal aanvaardbare kosten van €4.600,- per KWe.

Bouwkosten van nieuwe kerncentrales

De Nederlandse overheid wil twee (of zelfs vier) nieuwe kerncentrales in Nederland bouwen. Voor het onderzoek naar de te verwachten kosten en bouwtijden zijn zes kerncentrales geselecteerd. Ze behoren tot de meest recente die wereldwijd in bedrijf zijn genomen of zullen worden genomen.

De zes centrales gebruiken Generation III+ Pressurized Water Reactors. De technologieën komen van de drie bedrijven waar Nederland offerte van heeft aangevraagd; Het Amerikaanse Westinghouse, het Franse EdF en het Zuid-Koreaanse KHNP.

De gevonden gerealiseerde bouwkosten (in miljarden euros) zijn:

Project	Begrote kosten (EUR mrd)	Gerealiseerde kosten (EUR mrd)	Budget-overschrijding (EUR mrd)	Budget-overschrijdings factor
Olkiluoto-3	3.2	11.0	7.8	3.4
Shin Hanul 1-2	4.0	6.4	2.5	1.6
Barakah 1-4	14.1	24.0	9.9	1.7
Vogtle 3-4	9.2	33.9	24.7	3.7
Flamanville 3	3.3	19.9*	16.6*	6.0*
Hinkley Point C 1-2	24.7	46.1*	21.4*	1.9*

Noot: * Geprojecteerde waarden

De gevonden gerealiseerde looptijden (in jaren) zijn:

Project	Geplande looptijd (Years)	Gerealiseerde looptijd (Years)	Looptijd-escalatie (Years)	Looptijd-escalatie-factor
Olkiluoto-3	3.9	17.7	13.8	4.6
Shin Hanul 1-2	5.7	11.7	6	2.1
Barakah 1-4	5.9	12.1	6.2	2
Vogtle 3-4	8.5	14.9	6.3	1.7
Flamanville 3	5.1	17.1*	12.0*	3.4*
Hinkley Point C 1-2	6.6	12.1*	5.5*	1.8*

Noot: * Geprojecteerde waarden

Borssele

Voor Borssele 2-3 is nog geen kostenraming beschikbaar. De Nederlandse overheid is van plan een reserve van EUR 7 miljard (voor twee units) te maken, maar het financieringsmodel is nog niet gekozen en de voorgestelde budgetreserve wacht op goedkeuring door het parlement.

Ook voor Borssele wordt de berekende lage verwachting als onrealistisch beschouwd en uitgesloten. De gemiddelde verwachting voor te realiseren kosten betekent een bedrag van EUR 26,1 miljard en een budgetoverschrijdingsfactor van 1,4. De hoge verwachting zou EUR 41,0 miljard bedragen, met een budgetoverschrijdingsfactor van 2,2.

Rol overheid

Veelal wordt gesteld dat bij een grote overheidsdeelname de kosten van nieuwe kerncentrales lager zijn. Overheidsdeelname zou de rentelasten aanmerkelijk kunnen doen dalen. Uit het onderzoek bleek er echter geen relatie te zijn. Met andere woorden, ook bij een grote overheidsbetrokkenheid blijven kerncentrales duur.

Kosten per kilowatt

De kosten per kilowatt (elektrisch) voor hernieuwbare energiebronnen variëren van €1.050 (zon PV) tot €1.850 (wind op land) en €3.620 (wind op zee). Deze studie identificeerde een gemiddelde kostprijs per kilowatt (elektrisch) voor kerncentrales van EUR 9.665.

Dit prijsverschil maakt zonne- en windenergie zeer gunstig vergeleken met kernenergie als het gaat om kostenefficiëntie, doorlooptijden en financieel risico.

Dit onderzoek identificeerde een gemiddelde bouwlooptijd van 14,3 jaar. De verwachte bouwlooptijden voor Dukovany en Borssele zijn afkomstig uit de casestudies en liggen in een range van 11,7 (lage) tot 17,7 jaar (hoge verwachting). Voor Dukovany 5-6 zou dit resulteren in een start van de bedrijfsmatige exploitatie tussen december 2036 en december 2042; en voor Borssele 2-3 een start van de bedrijfsmatige exploitatie tussen september 2039 en september 2045.

Te laat en te duur

Nieuwe kerncentrales komen te laat om te zorgen voor CO2-besparingen die bijdragen aan de klimaatdoelstellingen voor 2040 en eerder. Het is duidelijk dat een bijdrage aan de doelstelling van een CO2-neutrale elektriciteitsproductie in Nederland in 2035 buiten beeld is.

Het onderzoek bevestigt de verwachting die Duurzaamnieuws al jaren geleden beschreef, namelijk dat het zowel vanuit oogpunt van het klimaat, als economisch gezien zinloos is om nu nog aan grootschalige nieuwe capaciteit voor kernenergie te gaan werken. En het effect is dubbel: geld dat gereserveerd is voor kernenergie kan niet aan duurzamere en snellere alternatieven worden besteed. Nieuwe kerncentrales vertragen dus ook de energietransitie. De vraag blijft dan ook: waarom moeten ze er toch per se komen?